Józef Skubis ps. Kowadło
Józef Skubis (1917-1997), urodził się 22 września 1917 r. w Bolesławiu jako syn Andrzeja Skubisa i Józefy z Jabłońskich. Przez całe życie określał swoje pochodzenie społeczne jako rolniczo-górnicze.
W 1933 r. ukończył siedmioletnią szkołę powszechną w Bolesławiu, od lipca tegoż roku pracował w Okręgowej Spółdzielni w Bolesławiu – aż do końca marca 1937 r. W tych latach pełnił w spółdzielni funkcję ekspedienta i ,,samodzielnego sklepowego”. Zdobył wykształcenie średnie, choć nigdy nie poświadczył, w jakiej szkole. Do służby wojskowej został powołany 2 kwietnia 1937 r., ale podkreślał, że był ochotnikiem, który wstąpił do 4. Pułku Piechoty Legionów w Kielcach, gdzie służył do 23 września 1937 r. Uczył się w Centralnej Szkole Podoficerów Korpusu Ochrony Pogranicza w Osowicach od 24 września 1937 do 30 września 1938 r. Od dnia 1 października 1938 r. do 8 marca 1939 r. służył w Batalionie Granicznym ,,Sejny”. Od 25 marca 1939 r. został powołany do ćwiczeń w 1. Pułku Strzelców Podhalańskich w Nowym Sączu, gdzie zdobył stopień plutonowego. Zwolniony tam do rezerwy 31 maja 1939 r., brał potem czynny udział w kampanii obronnej tegoż roku jako podoficer 26. Pułku Piechoty w Gródku Jagiellońskim. Dnia 7 września tegoż roku brał udział w bitwie z niemieckimi wojskami pancernymi w okolicy Ożarowa kieleckiego i na drodze z Opatowa do Zawichostu ciężko poraniono mu głowę: kula przebiła mu dolną wargę, a jej wylot mieścił się przy prawym uchu, do tego połamała prawą żuchwę i wszystkie zęby szczęki. Józef Skubis leczony był wtedy w polowym szpitalu we wsi Wojciechowice koło Opatowa.
Wrócił ze szpitala do domu 15 listopada, ale rana się odnowiła i leczony był znów przez doktora Stanisława Czachórskiego. Jednak stan zdrowia pozwolił mu 1 stycznia 1940 r. wstąpić do Związku Walki Zbrojnej – Inspektorat Sosnowiec, gdzie służył do maja 1941 r. Od tej ostatniej daty do 20 stycznia 1945 r. prowadził walkę czynną z okupantem w ramach Sił Zbrojnych polskich, jednoczonych pod szyldem Armii Krajowej. Pełnił obowiązki zastępcy dowódcy 6. Kompanii II Batalionu Pułku ,,Srebro” Armii Krajowej, nie porzucając służby dla Oddziału Partyzanckiego ,,Surowiec”, dla którego od roku 1943 r. organizował przerzuty przez granicę Generalnego Gubernatorstwa ludzi, broni, materiałów wybuchowych (dynamit), leków, opatrunków itd. Były to akcje nocne.
W grudniu 1941 r. został przypadkowo aresztowany w czasie łapanki w Sosnowcu i osadzony w miejscu swojego urodzenia, tj. w Bolesławiu, w areszcie, który jest obecnie toaletą szkoły podstawowej. W areszcie przebywał do 5 stycznie 1942 r. Dnia tego Józefa Skubisa wywieziono do KL Auschwitz-Birkenau, gdzie panowała aktualnie dziesiątkująca więźniów epidemia tyfusu i gdzie zaliczono go do kategorii więźniów ,,wychowawczych”, tj. unikających pracy, dlatego uwięzionych. Z obozu zwolniony został w postaci i z cechami psychicznymi ,,muzułmana” 16 kwietnia 1942 r. Przeżycia obozowe (i późniejsze z procesu w czasach stalinowskich), sprawiły, że Józef Skubis do końca życia cierpiał na KZ – Syndrom, tj. nieuleczalne poranienie psychofizjologiczne z racji uwięzienia. Po zwolnieniu na nowo działał w konspiracji.
Józef Skubis nie mógł podjąć żadnej pracy od 20 stycznia 1945 r. do 20 czerwca tegoż roku z powodu choroby. Ostatnia data jest jednocześnie datą powołania go na trzymiesięczne ćwiczenia do 48. Pułku Piechoty w Chorzowie, który opuścił, opuszczając tym samym nowo tworzone wojsko, 22 lutego 1946 r. W maju 1947 r. został aresztowany przez Urząd Bezpieczeństwa w Kłodzku, a śledztwo przeciw niemu trwało do połowy kwietnia 1949 r. Po nim Sąd Okręgowy w Kłodzku skazał go na 15 lat pozbawienia wolności. Rewizja wyroku nastąpiła w 1952 r. i 1955 r. (8 lat pozbawienia wolności). Karę tę odbywał w Więzieniu Centralnym w Goleniowie, a potem w Ośrodku Przemysłu Węglowego przy kopalni ,,Dymitrow” w Bytomiu (1 października 1953 r. – 20 kwietnia 1955 r.), gdzie był zatrudniony przymusowo jako górnik dołowy. Były to wszystko skutki oskarżenia o nielegalne posiadanie broni i czynne występowanie przeciw władzy ludowej. Z ostatniego miejsca odbywania kary Józef Skubis został zwolniony 20 kwietnia 1955 r., a formalno-prawne zatarcie u niego skazania nastąpiło dnia 1 kwietnia 1970 r.
Ślub z Heleną Jeziorowską wziął w 22 września 1955 r., a w małżeństwie tym narodził się jeden syn – Józef.
Od dnia 6 lipca 1955 r. pracował już w Zakładach Górniczo-Hutniczych ,,Bolesław” w Bukownie jako górnik dołowy aż do ostatniego dnia 1975 r. Pomimo emerytury otrzymanej już o rok wcześniej.
Zmarł w 1997 r.
Opracował Sławomir Góra
Józef Skubis pośród innych podchorążych kończących szkoły podchorążych KOP w 1938 r.
Józef Skubis (pośrodku) jako żołnierz Wojska Polskiego z lat 1945-1947
Józef Skubis (pośrodku), w dniu swojego ślubu pod bolesławskim kościołem na Kopcu
Józef Skubis (trzeci od lewej) z rodziną na przykościelnym cmentarzu w Bolesławiu
Józef Skubis (w górnym rzędzie, pierwszy od lewej) z kolegami (przełom lat 50. i 60. XX w.)